Kategori: Makaleler

Türk Müzikleri Kaça Ayrılır? Kültürün Ekonomik Ekosisteminde Bir Analiz Bir ekonomist olarak, her olguyu “kıt kaynaklar” ve “seçimlerin sonuçları” açısından düşünürüm. Her tercihin bir fırsat maliyeti vardır; harcadığımız her kaynak, başka bir potansiyel faydadan vazgeçmek anlamına gelir. Bu perspektiften bakıldığında, Türk müziği de yalnızca bir sanat alanı değil, aynı zamanda ekonomik bir ekosistemdir. Çünkü her müzik türü, bir üretim biçimi, bir tüketim modeli ve bir değer zinciri oluşturur. Peki, Türk müzikleri kaça ayrılır? Bu soru, sadece müzik türlerini değil, aynı zamanda ekonomik davranış biçimlerini de anlamayı gerektirir. Müzik Bir Piyasa Olarak: Kültürel Üretimin Ekonomik Boyutu Ekonomi bilimi bize, her piyasanın…

Kan şekeri meselesi sadece bir tahlil sonucu ya da diyabet riski değildir; bu konu, toplumun sağlığa, adalete ve eşitliğe bakış açısını gösteren derin bir aynadır. Birçoğumuz için “şekerin yüksek çıkması” bir sağlık uyarısıdır; ama bu uyarının ardında çok daha karmaşık toplumsal, kültürel ve duygusal dinamikler yatar. Bu yazıda, “kan şekeri neden yükselir?” sorusuna yalnızca biyolojik yanıtlar aramakla kalmayacağız; toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet perspektifinden de bakarak, hepimizi düşünmeye davet edeceğiz. Kan Şekeri Nedir ve Neden Yükselir? Kan şekeri (glikoz), vücudumuzun enerji kaynağıdır. Hücrelerimizin yakıtı olan bu madde, yediğimiz karbonhidratların parçalanmasıyla ortaya çıkar ve insülin hormonu sayesinde hücrelere taşınır. Ancak…

Süper Lig Gol Kralı Kim? Psikolojik Bir Mercekten Bakış Bir psikolog olarak sahadaki golcüleri izlerken aslında yalnızca futbolcuların fiziksel performansını değil, aynı zamanda insan davranışlarının derinliklerine dair ipuçlarını da görürüm. “Süper Lig gol kralı kim?” sorusu çoğu zaman istatistiklerle cevaplanır. Ancak bu yazıda, bu unvanın ardındaki psikolojik süreçleri inceleyeceğiz. Çünkü her gol, yalnızca bir futbol başarısı değil, bilişsel, duygusal ve sosyal faktörlerin ortak ürünüdür. — Bilişsel Psikoloji: Karar Verme Mekanizmaları Bir gol kralı sahada saniyeler içinde kararlar verir. Top ayağına geldiğinde beyninde yüzlerce olasılık belirir: Şut mu atmalı, pas mı vermeli, yoksa rakibi mi geçmeli? Bu noktada devreye bilişsel psikolojinin…

Perestiş Etmek Ne Demektir? Edebiyatın Kalbinde Bir Hayranlık Biçimi Kelimelerin Gücü ve Hayranlığın Dönüştürücü Sesi Kelimeler, insan ruhunun en derin yankılarını dışa vuran aynalardır. Perestiş de bu yankılardan biridir; yalnızca bir hayranlığı değil, neredeyse kutsal bir bağlılığı anlatır. Edebiyatın diliyle söylersek, perestiş etmek bir varlığa ya da değere duyulan estetik ve ruhsal teslimiyetin ifadesidir. Bir kelimenin içinde hem aşk, hem tapınma, hem de özdeşleşme vardır. Bu yazıda perestiş kavramını, edebiyatın duygusal dokusuna sinmiş örneklerle, insanın derinliklerinde filizlenen bir anlam arayışı olarak inceleyeceğiz. Tarihsel Kökler: Tapınmadan Hayranlığa “Perestiş” kelimesi, Farsçadan dilimize geçmiş olup “tapınma, derin saygı duyma, sevgiyle yücelme” anlamlarını taşır.…

Kalorimetre Neyi Ölçer, Fiyatları Neyi Anlatır? Adaletin Isıyla İmtihanı Kabul edelim: “Kalorimetre neyi ölçer, fiyatları neyi anlatır?” sorusu, apartman toplantılarının en hararetli gündemidir. Benim iddiam net: kalorimetre yalnızca ısıyı değil, bir binanın adalet algısını, bakım kültürünü ve teknolojiye güvenini de ölçer. Bu yazıda, popüler efsaneleri tersine çevirecek, tartışma yaratacak ve sizi kararlarınızı yeniden düşünmeye zorlayacak bir eleştiri sunuyorum. Kalorimetre ısı enerjisini (kWh/MWh) ölçer; ama faturaya yansıyan “fiyatlar” çoğu kez cihaz performansından çok sistem tasarımı, montaj kalitesi, bakım disiplini ve veri yönetişimine bağlıdır. Kalorimetre Neyi Ölçer? (Ve Neyi Ölçtüğünü Sandırır?) Kalorimetre; debi (akan su miktarı), gidiş-dönüş sıcaklık farkı (ΔT) ve zamanı…

Gözden Geçirme Anlamı Nedir? Öğrenmenin Yeniden İnşa Edilişi Üzerine Bir Pedagojik Yolculuk Bir eğitimci olarak, öğrenmenin yalnızca bilgi edinmek değil, aynı zamanda kendini dönüştürme süreci olduğuna inanırım. Her öğrenci, her insan, öğrenme yolculuğunda sürekli olarak hatalar yapar, düşünür, sorgular ve yeniden dener. İşte tam bu döngünün kalbinde yer alan kavramdır “gözden geçirme”. Bu ifade yalnızca bir eylem değil, aynı zamanda bir bilinç halidir; öğrenmenin yeniden doğduğu, anlamın tazelendiği noktadır. — Gözden Geçirmenin Kökeni ve Anlamı “Gözden geçirme” kelimesi, köken olarak “yeniden bakmak, tekrar değerlendirmek” anlamına gelir. Ancak pedagojik açıdan baktığımızda bu ifade, öğrenmenin yansıma basamağını temsil eder. Öğrenci bir bilgiyi…

Görünmez Çocuk 3 Çıkacak mı? Edebiyatın Gölgesinde Bir Hikâyenin İzinde Edebiyat, görünmeyeni görünür kılma sanatıdır. Kelimeler, sessizliğin ardındaki yankıdır; anlatılar, bir toplumun bilinçaltında biriken korkuların ve umutların yankısını taşır. “Görünmez Çocuk” serisi, yalnızca bir film olarak değil, bir anlatı biçimi olarak da bu derin yankıyı yaratmıştır. Üçüncü filmin çıkıp çıkmayacağı tartışılırken, asıl soru şudur: Bir hikâye gerçekten biter mi? Yoksa anlatı, karakterin gölgesi gibi izleyicinin zihninde sürmeye devam mı eder? Görünmezliğin Edebi Kökeni: İnsan Ruhunun Karanlık Aynası “Görünmezlik” teması, edebiyatın en eski ve en derin metaforlarından biridir. H.G. Wells’in Görünmez Adam romanından Kafka’nın Dönüşümüne, hatta Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ına kadar birçok…

Görgü Kuralları Nereden Gelir? Bir Filozofun Gözünden İnsan ve Düzen Üzerine Görgü kuralları… İlk bakışta, toplumsal yaşamın küçük detaylarını düzenleyen, gündelik davranışlarımızı biçimlendiren yüzeysel kurallar gibi görünür. Fakat filozofun bakışı, her yüzeyin altında bir derinlik arar. “İnsan neden ‘lütfen’ der, neden sırada bekler, neden sofrada sessizce oturur?” soruları aslında insanın varlıkla, bilgiyle ve etikle kurduğu ilişkinin izlerini taşır. Görgü kuralları, yalnızca sosyal düzenin değil, insanın kendini dünyada nasıl konumlandırdığının da göstergesidir. Etik Perspektiften Görgü Kuralları: İyinin Sessiz Dili Etik, insan davranışlarının “iyi” ya da “doğru” olup olmadığını sorgular. Bu bağlamda görgü kuralları, toplumsal iyinin biçimlenmiş hâlidir. Birine “teşekkür ederim” demek,…

Haramzade Kime Denir? Kavramın Sosyolojik ve Bilimsel Derinliklerine Bir Yolculuk Kelimelerin hayatımızdaki gücü büyüktür. Kimi zaman bir kelime, yüzyılların kültürel yükünü taşır; kimi zaman da toplumların bilinçaltına kazınmış bir yargıyı açığa çıkarır. “Haramzade” kelimesi de bu türden ağır anlamlar barındıran, hem tarihî hem sosyolojik açıdan tartışmalı bir ifadedir. Peki gerçekten haramzade kime denir? Bu kavramın kökeni, bilimsel ve kültürel açıdan nasıl açıklanabilir? Haramzade Sözcüğünün Etimolojik Kökeni “Haramzade” kelimesi, Farsça kökenlidir. “Haram” Arapça’dan gelir ve “dinen yasak, meşru olmayan” anlamındadır. “Zade” ise Farsça’da “doğmuş, evlat” anlamını taşır. Yani kelime tam karşılığıyla “haramdan doğmuş” demektir. Tarih boyunca bu kelime, evlilik dışı doğan…

“İse” Bağlacında Gerektirme: Edebiyatın İleriye Dönük Zihinsel Yolculuğu Giriş: Kelimelerin Gücü ve Anlatıların Dönüştürücü Etkisi Bir edebiyatçı olarak, dilin inceliklerine ve kelimelerin gücüne her zaman hayran kalmışımdır. Çünkü kelimeler, sadece birer iletişim aracı değil; insanın düşüncelerini, duygularını ve hayal gücünü ifade ettiği en güçlü araçlardır. Her kelime, bir anlam taşımanın ötesinde, bir dünya kurar ve o dünyada bizleri farklı hayatlara, düşüncelere ve duygulara sürükler. Edebiyatın gücü, tam da bu yüzden, kelimelerin arkasında gizli olan derin anlamları keşfetmemizden gelir. Bu yazıda, “ise” bağlacının gerektirme anlamını ele alacak ve onun edebi metinlerde nasıl derin bir anlam taşımış olduğuna dair bir inceleme yapacağız.…